zararı gidermesi halinde fail hakkında ceza indirimi yapılmasını sağlayan bir maddi ceza hukuku kurumudur.
İçki ve Sigara kaçakçılığı suçuna iştirak etmiş olan kişi; resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.
5607 sayılı Kanunun 3. maddesinde tanımlanan (Yedinci fıkrası hariç) kaçakçılık suçlarından birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine;
a) Soruşturma evresi sona erinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında,
b) Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında, indirilir. Bu husus, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheliye ihtar edilir. Soruşturma evresinde ihtar yapılmaması hâlinde kovuşturma evresinde hâkim tarafından sanığa ihtar yapılır.
Bu fıkra hükmü, mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde uygulanmaz (Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu m.5).
Yargıtay’a göre, ödemeye bağlı indirim nedeni olarak öngörülen etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
1. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun, 7. fıkrası hariç olmak üzere 3. maddesinde tanımlanan suçlardan birinin işlenmiş olması,
2. Soruşturma aşaması sona erinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar paranın Devlet Hazinesine ödenmesi,
3. Failin kaçakçılık suçundan mükerrir olmaması,
4. Kaçakçılık fiilinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmemiş olması.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Alkol ve sigara kaçakçılığı suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilemez.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (hagb), sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Etkin pişmanlık hükümleri uygulanmadığı müddetçe alkol ve sigara kaçakçılığı suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hagb kararı verilemez.
Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Etkin pişmanlık nedeniyle indirim uygulanmadığı müddetçe alkol ve sigara kaçakçılığı suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.
Suçun Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme
Alkol ve sigara kaçakçılığı suçu, şikayete tabi bir suç değildir. Herhangi bir şekilde suçun işlendiği savcılık tarafından öğrenildiğinde kendiliğinden soruşturma başlatılmalıdır. Uygulamada bu şekilde soruşturma yapılarak açılan davalara “kamu davası ” denilmektedir. Suçun soruşturulması için herhangi bir şikayet süresi olmamasına rağmen temel suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıl olup suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl geçmeden işlenen suç savcılığa bildirilmelidir. Aksi takdirde, dava zamanaşımı süresi dolacağından suç ile ilgili soruşturma yapılamayacaktır.
Alkol ve sigara kaçakçılığı suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
