Suçun basit şeklinden kastedilen şey yukarıda açıklanan fiillerin özel mülkiyete tabi normal bir mal aleyhine işlenmesidir. Mala zarar verme suçu, basit şekliyle işlendiğinde sanığa 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası verilir. Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir. Her iki yaptırım aynı anda uygulanamaz.
2. Suçun Nitelikli Şeklinin Cezası (TCK m.152)
Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri, zarar verilen eşyanın niteliğinden dolayı cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir. Suçun, aşağıdaki şekillerde işlenmesi halinde fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır:
• Kamu kurumlarına ait eşya hakkında,
• Doğal afetlere karşı korumaya özgülenmiş eşya hakkında,
• Dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
• Sulamaya yarayan veya içme suyu tesisatı hakkında,
• Siyasi Partilerin veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının mülkiyetinde veya kullanımında olan eşya hakkında,
• Grev ve lokavt hallerinde işçilerin veya işverenlerin veya sendikaların mülkiyetinde veya kullanımında bulunan eşya hakkında,
• Kamu görevlisinden görevinden dolayı öç almak amacıyla.
Failin yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, toprak kaymasına, çığ, sel veya taşkına sebep olma yoluyla, radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak suçu işlemesi halinde suçun basit ve nitelikli halinin cezası bir kat arttırılır.
Mala Zarar Verme Suçu ve Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, işlediği fiilin olumsuz sonuçlarını gideren faile uygulanan bir ceza indirimi nedenidir. Suç nedeniyle etkin pişmanlık gösteren faile TCK md. 168 gereği ceza indirimi uygulanması gerekir:
• Fail, suçu tamamlamasına rağmen henüz hakkında dava açılmamışsa, yani savcılık fail hakkında soruşturma açmasına rağmen henüz iddianameyi mahkemeye vermemişse, zararın bu aşamada giderilmesi halinde failin cezasının 2/3’üne kadarı yargılamayı yapan mahkeme tarafından indirilebilir. Örneğin, mağdurun arabasının camlarını kıran fail, camın bedelini hakkında dava açılmadan önce mağdura öderse bu orandaki ceza indiriminden yararlanacaktır.
• Bu malvarlığı suçu nedeniyle etkin pişmanlık, fail hakkında dava açıldıktan sonra fakat hüküm verilmeden önce gösterilirse, yani zarar giderilirse, failin cezasından 1/2 oranında indirim yapılır.
Mala Zarar Verme Suçu Şahsi Cezasızlık ve Ceza İndirimi
Mala zarar verme suçu ile ilgili şahsi cezasızlık sebepleri düzenlenmiştir (TCK md.167/1). Suça ilişkin şahsi cezasızlık halleri şunlardır:
• Eşlerden biri diğer eş aleyhine bu suçu işlediğinde (eşler hakkında ayrılık kararı verilmemiş olması gerekir),
• Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlık aleyhine işlenirse,
• Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden biri aleyhine işlenirse
suçu işleyen akraba aleyhine ceza verilemez.
Mala zarar verme suçu açısından akrabalık ilişkileri de bir ceza indirimi nedeni olarak düzenlenmiştir. Buna göre;
• Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde suç şikayete tabidir; şikayet edilirse ilgili akraba hakkında verilecek ceza yarı oranında indirilir (TCK m.167/2).
Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevrilmesi veya HAGB
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Mala zarar verme suçunun hapis cezası, belli koşullarda adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Mala zarar verme suçu nedeniyle hükmedilen ceza hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Cezanın ertelenmesi, hükmedilen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi, sanığın belirlenen denetim süresini sosyal hayat içerisinde iyi halli geçirmesi halinde cezasının infaz edilmiş sayılmasını sağlayan bir bireyselleştirme kurumudur. Mala zarar verme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.
